Eén van de voordelen van docent zijn, ook al is dit zeker geen fulltime bezigheid in mijn geval, is dat je de mogelijkheid hebt tot netwerken. Meestal ben ik minstens een halfuur op voorhand aanwezig in de onderwijsinstelling en positioneer ik me traditiegetrouw aan de bar voor een “croque uit het vuistje” en een drankje.
Een babbeltje met de “baarmoeder”, … mijn ludieke opvatting van de persoon die achter de bar staat dus, en de “facility manager” (de persoon die dus instaat voor de algemene netheid van het gebouw) hoort er standaard bij. Netwerken met andere docenten gebeurt iets minder frequent, maar ik kan toch wel zeggen dat ik op heden toch zeker met 2 andere docenten regelmatig keuvel. Docenten die een totaal ander vak geven dan mijzelf en waarbij ik toch wel geëngageerd naar kan luisteren. De wereld is méér dan je eigen leefwereld natuurlijk.
Eén van die docenten is een man die reeds meerdere jaren van zijn pensioen geniet, maar die wekelijks vanuit Vlaams-Brabant naar het West-Vlaanderen kachelt om les te geven over de wereldoorlogen die België heeft meegemaakt. Toegegeven, België is een zéér klein landje, maar het heeft in de geschiedenis vaak als schaakbord gediend om oorlogen uit te vechten. Dit was al zo tijdens de Romeinse geschiedenis, en het is er later helaas niet veel beter op geworden.
Toen we op een avond, voorafgaande aan onze lessen, samen iets aan het smikkelen waren en hij in geuren en kleuren over de wereldoorlogen in België aan het vertellen was, merkte ik op dat de mensheid in zekere zin niet veel verschilt van het dierenrijk. Uiteindelijk is de mens ook een dier met de luxe of de handicap, allemaal te zien hoe je het wil bekijken natuurlijk, dat voorzien is van een pak geavanceerde hersenen. Soms spreken die hersenen in ons voordeel maar ook in ons nadeel.
Toen ik die opmerking naar hem maakte, fronste hij zijn grijze wenkbrauwen en vroeg hij om verdere uitleg. “Mieren en termieten”. Daar begon ik over. Je weet het of je weet het niet, maar er woedt al sinds het ontstaan van die beestjes een zware vete waarbij oorlog nooit ver af is. Mieren zijn vleeseters en termieten niet, dus de logisch verklaring is dat de mieren altijd diegene zijn die de aanval starten. Termieten zijn eigenlijk blind, dus het enige wat zij kunnen doen is zichzelf verdedigen. Het gaat er vrij agressief aan toen heb ik vaak genoeg in natuurdocumentaires gezien en de uiteindelijke reden om die oorlog is nagenoeg dezelfde als bij de mensheid. Het gaat ‘em erg vaak om “resources” en “teritorium”. Grondstoffen en gebied veroveren dus om jezelf te verrijken en je dominantie te laten gelden. Het enige verschil met mensen is dat insecten nooit gaan betogen als het weer eens oorlog is en insecten geen spoedvergaderingen gaan houden waarbij ethiek en moraal ter sprake komen.
Wist je dat mieren onvoorstelbaar sterk zijn? Je zou het niet denken, maar die beestjes kunnen meer dan hun eigen gewicht op hun kaken dragen. Beeld je even in dat wij als mens dit zouden doen … we zouden ongetwijfeld onze nek breken of toch minstens een ontwrichte kaak hebben. En termieten? … misschien niet zo supersterk maar ze zijn wel in staat om gebouwen te maken die ontelbaar keer hoger zijn dan de grootste gebouwen die wij hebben. Impressive huh! Ik heb het al vaker gezegd tegen mensen dat insecten de meest geavanceerde en meest georganiseerde dieren zijn op onze planeet. Een ultra georganiseerd organisme van trouw en gehoorzaamheid binnen de kolonie en ze functioneren als een machine, net zoals de Spartanen dit in het verleden wilden simuleren.
Nu, je kan je de vraag stellen waarom ik hierover schrijf. Omdat ik een idee en drang had tot schrijven? Absoluut. Als ik de laatste dagen het nieuws hoor en lees dan lijkt het wel of gans de wereld in oorlog met elkaar zit. Wanneer is het niet zo natuurlijk? Er is altijd wel ergens een conflict, maar nu is het wat “all over the place”.
Gans de wereld is een beetje veel, maar het scheelt toch niet veel. Het ene land valt het andere aan, de ene voert vergelding uit en voor je het weet zit je in een kluwen van conflicten. Grootmachten moeien er zich mee, als ze al niet mede verantwoordelijk zijn van het prille begin natuurlijk, en als extraatje blaat de paus vanuit zijn ivoren toren dat er moet worden gestreefd naar vrede. Dat laatste deed me denken aan dat ene album van de metalband Megadeth … “Peace sells, … but who is buying”. Politiek, de drang naar grondstoffen en territorium in combinatie met een principe van “oog om oog, tand om tand”. Ik schrijf het misschien wat algemeen, maar daar komt het in grote lijnen wel op neer, alhoewel de realiteit mogelijks veel complexer is dan wat ik hier nu schrijf.
Mocht je je ooit afvragen waarom het in de wereld vaak tussen mensen zo minder goed gaat, dan hoef je eigenlijk niet zo ver te kijken. Kijk gewoon rondom je heen. In een appartementsgebouw zijn er altijd mensen die willen domineren tov een andere. In het uitgaansleven is er altijd wel ergens een conflict te vinden en op de openbare weg is het ook niet meer zo super aangenaam soms. De pot verwijt graag de ketel in vele gevallen, maar de pot moet ook eens naar zichzelf durven kijken natuurlijk. Maar dat laatste gebeurt erg zelden.
Uiteindelijk hoeven mieren geen termieten aan te vallen, maar ze doen het toch. De wereld is groot genoeg voor beiden, maar toch kunnen ze het niet laten, omdat het simpelweg in hun DNA zit verweven. Elke soort wil uiteindelijk domineren over een gebied. Zo gaat het in het dierenrijk en gaat het ook bij de mensen. Zo is het altijd geweest en zal het helaas altijd zo blijven.
Toen ik dit verhaal aan die collega docent had uiteengedaan, gaf hij mij ruiterlijk gelijk. “De geschiedenis herhaalt zich niet, het is de mens dit zich herhaalt”. Een zinnetje van hem dat ik altijd heb blijven onthouden. Want geschiedenis, ja dat is iets wat de mens bouwt natuurlijk. De geschiedenis is niets meer en niets minder dan gebeurtenissen die gedocumenteerd werden in het verleden waaruit lessen kunnen worden getrokken. Maar dat laatste is helaas een illusie.
Ik vertelde met mijn verhaal aan hem uiteraard geen nieuwigheden, want vanzelfsprekend snapt die brave man als geen ander het mechanisme van een oorlog en de motivatieredenen. Een boeiend gesprek dat me andere inzichten gaf over bepaalde zaken. Maar van die vergelijking tussen mieren en termieten, … dat verhaal had hij nog nooit gehoord. 🙂
Bron afbeelding met een ironische websitetitel: WeAreTheMighty